Een groepsaankoop is een gezamenlijke aankoop van energie van een groep mensen, meestal een stad, provincie, of het klantenbestand van een bepaald bedrijf.
Het beoogde doel is een korting bedingen bij een bepaalde energieleverancier door met zoveel mogelijk mensen energie aan te kopen. Deelnemende leveranciers zullen dus tegen elkaar opbieden in de hoop de groepsaankoop in de wacht te slepen; hierbij dient wel opgemerkt dat nooit alle leveranciers op de markt deelnemen aan de veiling. Er is dus geen garantie dat deelnemers effectief van de voordeligste of duurzaamste optie gebruik maken  Bovendien zijn de organisators van de groepsaankoop doorgaans niet gebonden aan het CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas). Prijsvergelijkers zoals Aanbieders.be zijn dit wel.

In dit dossier wordt dieper ingegaan op groepsaankopen, de gangbare voorwaarden van zo’n contract, de invloed van de CREG en waarom er steeds voorzichtigheid geboden is bij het ingaan op een voorstel tot groepsaankoop.

Groepsaankopen: niet zonder problemen

Eens in de zoveel tijd komt het fenomeen ‘groepsaankoop’ terug in het nieuws. De meeste groepsaankopen van bepaalde steden, provincies of bedrijven worden dan ook ruim bekendgemaakt in de hoop zoveel mogelijk mensen te overtuigen. 

Het idee hierachter is dat zoveel mogelijk deelnemers een zo groot mogelijke korting kunnen bedingen bij de energieleverancier. 

Hoe werkt een groepsaankoop? 

Een bedrijf, stad of provincie werkt een voorstel uit, en stelt de potentiële deelnemers op de hoogte, die op dat moment nog niet kiezen om deel te nemen. 

Energieleveranciers worden op de hoogte gesteld van de op stapel staande groepsaankoop, waarna een ‘veiling’ tussen hen wordt georganiseerd. 

Dat wil zeggen: de leveranciers die deel willen nemen aan de veiling. Vervolgens wordt de leverancier met het voordeligste tarief gekozen. Dan pas krijgen de deelnemende consumenten de keuze om in te tekenen op de groepsaankoop of niet.

In theorie een simpel, succesvol marktprincipe, maar toch treden er in de praktijk vaak complicaties op.

Het voordeligste tarief?

Allereerst dient te worden opgemerkt dat de consument bij een groepsaankoop geen garantie heeft van het voordeligste tarief. 

Dit komt omdat, in tegenstelling tot een neutrale vergelijking bij prijsvergelijkers als Aanbieders.be, bij een groepsaankoop nooit alle leveranciers op één lijn worden geplaatst.

Alleen de leveranciers die wensen deel te nemen aan zo’n groepsaankoop, worden dus vergeleken. 

In de praktijk is het namelijk zo dat de meeste energieleveranciers terughoudend zijn op vlak van deelname aan een groepsaankoop. Zij gaan er immers van uit dat consumenten die van een groepsaankoop gebruik maken, geneigd zullen zijn bij de volgende groepsaankoop opnieuw in te tekenen als een voordelig tarief zich aandient.             

Dat zou dus willen zeggen dat de leverancier na een jaar een grote hoeveelheid klanten verliest. 

Omdat de initiële groepsaankoop ook enorm veel administratie met zich meebrengt, zijn ze dus eerder geneigd om te weigeren.

De veiling die wordt georganiseerd zal dus alleen maar tussen een handvol leveranciers gaan. Op die manier is de consument er dus niet zeker van dat hij van het voordeligste tarief op de markt geniet: er zijn immers nog veel meer niet-deelnemende leveranciers die eventueel een voordeliger tarief aanbieden. 

Een bijkomende complicatie is dat er tussen het voorstel van groepsaankoop en de effectieve uitvoering meestal heel wat tijd verstrijkt. 

Het is dus goed mogelijk dat een andere leverancier in tussentijd met een beter tarief komt, of dat de algemene energietarieven veranderd zijn.

Bepaalde leveranciers geven ook welkomstkortingen, die aan een bepaalde termijn en bepaalde voorwaarden zijn gebonden. Bij het deelnemen aan een groepsaankoop zullen na een bepaalde termijn die kortingen ook vervallen, waardoor de consument eigenlijk opnieuw zou moeten overschakelen. Dit is echter niet inbegrepen in de groepsaankoop. 

Dankzij energievergelijkers als Aanbieders is dit wel mogelijk: gratis blijven overstappen maakt deel uit van onze service.

Groene energie? 

Veel groepsaankopen geven aan dat consumenten van groene energie gebruik zullen maken als ze intekenen.

Om dezelfde redenen dat de consument niet zeker is van het voordeligste tarief, is er echter ook geen garantie dat hij van het duurzaamste alternatief geniet.

Wanneer niet alle leveranciers intekenen (in de praktijk nagenoeg altijd het geval bij groepsaankopen) is de kans namelijk ook groot dat andere niet-deelnemende energieleveranciers wel een duurzamer alternatief aanbieden.

De tijd die verstrijkt tussen het voorstel en de effectieve offerte is evenzeer voldoende tijd voor een andere leverancier om een nog duurzamer alternatief aan te bieden.

Persoonlijke situatie

Bij een groepsaankoop wordt altijd rekening gehouden wordt met een gemiddeld verbruik van de deelnemende consumenten. 

Het effectieve verbruik wordt dus niet gemeten, wat ervoor kan zorgen dat de raming van de kosten, en het daaruit voortvloeiend voorschotbedrag, onjuist is. De consument zal dus mogelijk meer moeten betalen ondanks zijn effectieve verbruik.

Bij prijsvergelijking wordt er wel rekening gehouden met de persoonlijke situatie van de consument: hij kan zijn verbruik nauwkeurig aangeven, en zelfs zijn factuur doorsturen naar ons doorsturen. 

Zo kan zijn specifieke situatie worden geanalyseerd en wordt er een voorstel gedaan gebaseerd op zijn persoonlijke behoeften.

De CREG: regulator van de energiemarkt.

De CREG (Commissie voor Regulering van de Elektriciteit en de Gas) is het federale orgaan dat toeziet op transparantie en correcte mededinging op de energiemarkt. Zij kijkt zowel toe op het algemene energiebeleid als op de behartiging van de belangen van de consument. 

Haar Vlaamse vertegenwoordiger is de VREG.

Bij groepsaankopen zijn de organiserende instanties (provincies, steden, bedrijven) echter niet gebonden aan de CREG/VREG. De consument heeft dus geen garantie dat zijn belangen behartigd worden. 

Prijsvergelijkers zoals Aanbieders.be staan echter wel onder toezicht van deze instanties. Er wordt dus nauwkeurig meegekeken of de consumentenbelangen en het huidig energiebeleid secuur worden nageleefd. 

Het is dus belangrijk dat de consument steeds nagaat of zijn belangen wel voldoende beschermd worden, en hij dus te allen tijde krijgt waar hij recht op heeft.

Een concreet voorbeeld

Zoals vermeld zijn het in veel gevallen provincies of steden die een groepsaankoop aan hun bewoners aanbieden. 

In 2018 was het de provincie Antwerpen die een groepsaankoop voor groene energie aanbood. 

Na onafhankelijk onderzoek van het VREG bleek echter dat deze aankoop geenszins de duurzaamste of goedkoopste oplossing was. Er werd dan ook besloten om het voorstel tot groepsaankoop af te voeren.

Dit precedent deed vragen rijzen over de op stapel staande groepsaankopen van provincies West- Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg.

Samengevat

Er is hoe dan ook voorzichtigheid geboden wanneer een consument een voorstel tot groepsaankoop krijgt voorgeschoteld. Omwille van verschillende redenen is de kans reëel dat noch het tarief, noch de duurzaamheid van de aangeboden energie werkelijk niet beter kan.

Alleen een prijsvergelijking tussen alle leveranciers op de markt garandeert dit. Ook het regulerend orgaan van de CREG/VREG kijkt hier extra op toe, met de belangen van de consument in het achterhoofd. 

Wanneer een consument dus absoluut zeker wil zijn van het voordeligste tarief, aangepast aan zijn persoonlijke situatie, is prijsvergelijking  de beste optie.